Oh, braktisje! Ngreh e nuk këputesh,

e më pastajë, bie tkurrshëm në honin ma t'thelltë të zemrës.

A iket nga vetëvetja më tej se kaq ?

Arnulf Øverland

(përkthim)

Nënshtrim

Aq kujdeshëm vije nata, aq miqësore, e ngroht dhe e e gjallë,

dhe terrohet tek të gjithë, tek të moqmit dhe tek ata dy.

E errësira më fsheh, dhe bën mirë kështu,

se pak ka dallim qarja nga të qeshurit.

Këtu tani për shembull hec nji endacak këtej

dhe i dërgon syt e gjatë drejt secilit parmak të ndriquar

dhe pret kinse asgjë s'do të ndodhë,

sepse nëse ndodhë dicka, do të jet shumë e cuditshme.

E rruga shqyen vrima të jashtzakonshme këpucëve të mia.

Pran meje shushurisin fustane. Automobilat i bien borive.

Unë i numroi të gjithë t'përgjumurit dhe të zgjuarit parmakë.

Por për dëshirën e zotit vazhdojn qifte pas qiftesh të prehen.

Atje është ! Qiriu ende digjet në dhomën e saj.

E di se atje banon një t'cilën e njoh në heshtje.

Dhe ajo i ka syt e kafët. Por ne s'jemi miqë.

Dhe e nemitur bëhet nata për mua, si goja e saj eshtë nemitur,

dhe e shurdhër për të gjitha lutjet si veshët e saj nga frika e të kobshmës.

Ngujuar është ajo zemra e vogël dhe ajo porta e kthinës së vockël.

Atje është. Qiriu ende digjet në dhomën e saj.

Përpëliten në heshtje,

t'vetmet andrra të gjelbërta.

Netëve të zgjume,

lulet e verës,

fishken pa nji pik shi;

pa e ditur,

kujt ia kan borxh,

lumnin.

Thyhen e heshtin,

edhe shpirtërat.

Ata që kurr nuk mblodhën

nektar nga dhimbjet dashurore,

paskan drejt të na gjygj'tojnë?

Kemi ngelur në mëshirë të kohësis,

mes të ngecurve,

e të hecurve:

-Të cmendurit e shekullit

do të quhemi!

Oo, ata kurr s'do ta kuptojn,

(e mbase po, nji ditë)!

Shelgu pikëllues

Tjerrë e shtjerr koha

shtrojën e vet të gjatë.

Shtegut te saj të ngusht,

po piqemi si dy humbës.

Jam lodhur?

-Ke të drejtë.

Por,shihë botën për rreth;

(krizat,

termetet,

vërshimet,

luftrat),

shih -shelgun pikëllues;

sa më të rënda degët,

aq më i qëndrueshëm.

Dhe krejt në fund

shih rrethë vehtes.

Për gjithë cka shembe

-fillimi im- qenka fundi yt.

Jo,nuk janë njerzit,as jeta ,
jan fatet që lindin të kurdisuna qysh në embrion,
jan damarët që na lidhin nga brenda,
e s'na lëshojn. Kot rrehemi se jemi të lirë,
gjithmon ka disa dej që na tkurrin,
-ja, deri aty është kufiri-na e bëjn me dije.

As pylli më nuk është ai i njejti,
i jan dendur degët, është zymtë.
Drerët më nuk luajn nën dritën e hënës.
Mëngjeset të përgjumura prej vransive,
nata e gjatë ju paska lënë gjurmë nën qepalla.
Gjithcka është ndryshe, e edhe pylli...
Dikush si nëpër ëndërr thrriste këtej dikur:
-Zgjohu,drenushe, qenka qëndisur pylli me lule-mali !

U shterrën klithjet,

klithjet mbi natën e shurdhër,

e ti nuk e di,

saherë rash thellësive,

dhe preka fundin e territ,

si nji rënje e plogësht shiu.

Ishte ajo dëshira e cmendur e vetvdekjes,

dhe ajo drita e castit të fundit,

që më hurp, tunelit verbues,

e më ringjallë herash të panumërta.

Ti nuk e njehë atë ndjenjë,dhe bën mirë,

se të fortit vdesin vec nji herë.

Vjen e ma shpalon mëngjesin.

Gjunjëzohem para diellit-rrëfehem,

dhe Zot m'ndihmo,

nuk mehen dhimbjet me vnerin e pelint;

përqafoj dritërimin e tij

dhe ia puthë të gjitha dhimbjet e ambla

rrezeduarve që më bekojn.

Oaza

Buzëfresk.Më braktise.

Rreshkem në shtratin e detit të vdekurë

e dielli përcëllon, qysh se kur.

Qysh se ike,

oaza-shkretëtirë.

Valë nxehtësie rrin pezullë mbi ajër,

si liqe i vagëlluar.

Bregëvështrimit tim, mbete hije,

e se di më, në vjen a shkon.

E dehur nga vapa e verës,

më nuk e di në ishe vegim

a ëndërr, që do t'më vriste nji zgjimi.

Por, rëra që mbuloi këtej,

dëshmon se kishte nji detë,

dhe kto breg'za, horizontit,

valza t'mbetura pas nji stuhie...

Kush e valviti rërë-oazën ?

Këtej vallzonin engjujt dikur,

dhe i pahitinin krahët si pulëbardha.

Valët lazdruese,

lindnin poezi poetësh,

dhe ngjiteshin shkëmbinjëve,

vrapthi mbi lartësit e detit.

E ne, që i trazonim bashkë?

C'na katandisi kështu ?

Kush nga të gjithë ata,

që më s'paku pat' të drejtë...

O,thatësi e heshtur !

Tek kërcëllon,

pëlsasin rrudha të reja nëpër ty.

Erërat humbën udhën.

Bartën kopen e reve mbi dhena tjera.

Diku, mugëllojn lëndina të reja,

e dikush tjetër kullot nëpër to.

Nën thundrat e nji nate

U hap burgë i errët.

E sontmja, i liroi kuajt e bardhë.

T'prangosurit e qelis korbe

u shkapërderdhën rudinës.

Unë nuk bëzaj.

Kërkoi nji shkëndij

nji të vetme

të ndrit mbi terrin,

e qielli pafajshëm vetëtin.

Ndriqim mbi natë;

sy në sy shpalohen,

e buzë mbi buzë.

Trupa që bien mbi një re-hije.

Mbyllë syt me duarë - shoh.

Mbaj veshët,

po mali s'qenka i shurdhër

e as fusha e verbër.

Vec nata e thatë

pa nji pik shi,

shkrumbon mbi buzë,

e ti nuk më sheh.

Eshtë mesnatë,

harrohem ngadalt në dihamen tënde,

zanohesh në nji shkëndij të gjallë.

Unë fantazmë që lodroi territ

përtej dritës, e vdekur.

Murmurimë !

Harbohen kuajt e bardhë

lëvrojn dheun me patkonjë.

Ka lule që u thyen padashje

-dhëmbin kërcejt.

Nënsqetulla degësh t'cara;

këputen degëza të brishta

dhe bien

si klithje të ftohta.

Hingëllima kuajsh të bardhë,

trandën qiellin.

Se deshtën dhimbjen,

dritën deshtën,

shiun

mbi shkrumbin lëkurhollë

buzësh...

Por nata, prap s'ka faj,

as fajtor s'ka,

mëngjesi po fle i lodhur,

në shtratin e butë

mshefun prapa globit.

Endërron?

S'do të piqemi në ag,

jo sot,

tani kuajt e bardhë

qenkan të lodhur.

Asgjë e re, te vjetrat ende gjallojn.

Ne kalendar thyhen datat,

e si ne copza kujtimesh

thyhem edhe une, në treshe.

Kotem para nji seriali të përmbrëmshëm.

Më kfjell zëmria prapa gjamit,

që krijon gjëra të cmendura

e pretendon të pranohet si bashkohës;

vrojton nji skulptur të ftoht gruaje

dhe tenton ti jap form, stilit të ''pagdhendurë''

me bisturin e tij.

Mbylli dritaren dhe përtrijë heshtjen,

ndjehem aq mirë në levozhgën e saj,

pas nji zhaurime erërash të stuhishme.

Asgjë e re. E njejta piktur dhe në mur;

ca gjuetarë në ndjekje thëllënzash

dhe endacakja e njet,

që ende shtrengon

nji foshnje të brisht gjoksit,

dhe mëkon shpirtin e saj.

Jo nuk qe thirrje.

Qe këlthitja e nji pulbardhe,

as kang as vajë,

që kujtimet mi shpupurisi.

E ku ta di në isha ëndërr

apo ëndërra ishte,kjo fërfërim dahu

që etshëm më puthi.

Erdhë,

morri zjarrë e iku,

e digjën e mallit në duar ma la.

Shkëputje

|

Sa më paska munguar

përkdhelje mëngjesi.

Epem në krahët e flladit

dhe puthë brymnajen në syt e uritur.

Këlthasin brinjët në shtrëngim ndjenjash,

përpihemi të përzier me lotët.

Kam frikë të prek dritën

më tepër se c'më takon.

Luaj me rrezen nëpër duar

dhe ringjallem në drithërimen tënde.

Shtrëngohemi,

thu se asht prekja e parë.

Humbas në syt e tu,

por se, aty brenda,

më vdes dicka e imja,

veshtrimit tënd të pa shpres't.

-O, mrekulli e shkurtë,

merrmë për dore, me veten!

Katrrithem ngashërimit tënd

tek më shkëpusin dritërimit.

..e sikur të ishte prekja e fundit!

Duarve mbetur në ajri,

bie nji rig e imt'.

Ndryshe dua sot.

Dua, e du të derdh

nji rig malli

shtegut lug e bregë.

Ah, lermëni sot,

t'bahem armik i vehtes.

Le t'më falin miq't,

në jam e s'jam me ta.

Në degët e shelgut

rrëzë shatërvanit,

po fishken ditët e verës.

Dje ndryshe ishte këtej.

Vec rrëke fontane

dëshmon se qem të jetshëm,

aq ëndërrt ishte këtu.

-Ah, ëndërr mos mbeq!

Ka dicka, që ma hesht poezin;

nji ndrydhje e leht,

një pik që ngec pas të parit varg.

Se në jetë,

gjithmon mbetet dicka

që tunet,si ujnat në gji të gurit.

Patjetër t'ket nji dhimbje t'pafajt,

t'pa zot, e t'pa fre,

që vec vala e kthjellt e men.

Nji gurgullim rrëkeje kroi,

që përhumbet diku larg

në zhaurima stuhie.

Por unë e di,

se nji ditë do të kthehesh

te rranja e burimit.

Fundja -

e ruajtur për shpirtin

që vet e rreshke në diell.

Nata, kjo vrasëtare e pafajshme,

s'ma ka faj vetmin, e as pritjen

në kalendarin e zhubrosur.

Diku në të ngrysur lodhet dhimbja;

dielli, muget i përgjumur në syt' e mi,

dhe shkëlqezon shiovinën e së mbrëmshmes.

Momente t'lëna të heshtuna,

ringjallin ilustrime kujtimesh

të nji albumi të vjetër.

Ndëgjohet zhaurimë e ujvarës së bujshme;

shetitores përgjatë kalldrëmit të zbrazët,

megjithatë s'jam vetë.

Ka ditë, ditë që nuk sjellin asnji ndodhi,

por edhe fate ka të dhimbshme

që i pranojm të tilla siq jan të thëna.

Megjithatë, asgjë si kërkova k'saj nate,

dhe s'prita asgjë më shumë

vec mallkim zane të isha,

e ta flija tiktakun e kohës

derisa t'më zgjoi buza e rrezeagët.

T'harrum,

ngarendësish në parkun e blertë;

stol’i zbrazët nën hije të blirit

askujt s'ka me i ra në sy.

Të paktit do të din,

se poezia lind nga hiri

e kthehet në varg të prusht’

buzësh të përflakëta.

T’harrum,

do ti kujtohemi ndoj’i ditë,

të magjepsurve aromë bliri,

në stolin ku i perndiznim mbramjet .

Erdhe pranverë,

aromë mire

djerrinash,

shpërtheve bozhure.

Tani po largohesh

e s'më lën'

as të përkas

ikjen tënde,

por aromën e le pas,

bozhuret dhe verën.

Ngasherehem

k’tyne lëndinave.

Lulmallet e verës,

me vjeshtën

do të fishken, pastaj

dhe dimër i gjatë...

Ah dimri!

Pran’ oxhakut do t'më zë,

duke pritë at' puhi të ngrohte

që ka vec buza jote e pranvert.

Humbaudhëve të natës

ngarendin vec të pashpresët.

Unë kalëroi me erën përtej dhimbjes.

Prek dritgazin e afërt të agut

në syt e buzët plot vesë,

e freskun nën mornica.

Dhe ah!Dita e bardhë të vinte

ndryshe s’ka se si...

-Flatëro,

imja pulëbardhë,përtej natës,

e bjeri pritjes tej përtej.

Gjejë folen e dritës e në burimin e saj

shenjtëro te vojtunit.

Stinët n't'ikun,

lan nji shiovin të mugët.

Avytet re e vrugët si nëm e moqme,

pritet shtrëngat e gjatë.

Asht harru vera n'ftyra të pafajshme.

I kthehem qiellit...Zot!

Po mbahem me shtatë varrë!

Ku jan të ngujueme lumnit

e fëminive t'humbuna?

Hapsirë atlantiku mes brigjesh,

si shtëllung e vrugët;

sado hollë tjerrë kohën tonë,

aq më fort kalit nji fill qëndrese.

Psalmi ngashënjyes i një detari

'' Do ngas barkën mbi ujnat e dalldisuna.

Nëse diell-lindjen nuk e zë,

do ta zë ylberin, përtej perendimit '' !

Natë

Në nji natë si kjo, erëlehta

do t'fërfëlloi xhamit krahëhapur.

Do t'vij ashtu papritur, e dorelehtë

do t'shpupuris flokun e thinjur, pritjesh.

Retë, ah retë, më në fund

do ikun të dëshpruara,

si silueta kok'ulura,

pa lën më asnji lotë.

Nji natë si kjo

do të derdh shkelqim yjesh

në syt e vet të errët.

Kah po të shpien udhët ?

U heshtën fjalët;

më nuk flasim, dremis në melodin e nji kange

që i thot të gjitha.

Flatroj në krihët e saj te enderr’t

gjithandej kah do të doje të isha.

E po të ndjek,

do e kudo që me shpien flatrimet,

kah unë po thurr nji anderr meridiane .

Por sërish e sërish,

po më k'puten fije t'mëndafshta,

e po më shthuren

para vështrimit tënd të perhumbun.

- Kah po të shpien udhët ?

- I dashur im, kah po të bien petale shprese?

O i vojtuni im !

Nga veriu në jugë, rrahi udhet pa mua,

dete e bjeshkë shpupuris,

dhe gjej gjurmët e njoma te ditve të blerta.

Nuk asht hovi, jo .

Asht vrulli ai që i shemb të gjitha muret;

beso,lutu e beso,se mu aty lind mrekullia.

…Je lodhur.

Je lodhur për vehte, por tani vazhdo për mua,

jam fundi i labirinthit tënd,

ne fund te territ.jam drita

dhe aty,oh aty të piqemi dua!

Aty si praneveren po te pres.

Bashk', 

ngritnim k'shtjella t'andërrta,

e lindnim nëpër to,

ngisnim dahin e vakt t'pranveres

e pikturonim neper re;

buz't'qeshune e syt'shkrepun rrezatimesh.

..i lidhnim vargoj largsive, bashk'.

Venim rruza kohe nëpër to,

e shprushnim bagazh kujtimesh 

t'moqme sa vet ne.

 

Tani, 

ngadalt po rreshqasin 

rruz'ujza trishtimi;

i l'moj nën gishtrinj', 

dhe thinjat e pritjes

me nji shpres...

Dashuri,

u thye dhe kjo mbramje.

..ku t'zuni natja e parë;

n'cilin hon t'shembën,

ndjenj' heretike?!

Ec e vete...

hamendja të shpie drejt nates,

dhe e akullta nënqeshje e fatit !

Valigjen ke vatër,

e dheun e huj nën gjurm'.

-E shkel apo të shkel?!

Ka gjera qe kurr s'do ti dim.

..e ka njerz qe do ti njohim mir',

vetem kur t'iu rrapllojm portes

me at trokllimen e ditve t'shtira.

Ka net e net, por...

-O, burr', ka dhe dit' t'mira,

edhe udh' ka !

..e asgje mos paq',

ke qiellin streh për shpirtin !

Vec ec e ec...

Avytu ma afër kohës.

Jom pas betu, para pragut,

e ndjenjës t'shpirtit t'shejt

''t'jem mish e gjak''.

Tani,

e prulun para lotit,

s'muj pa qen' njeri.

Në s'më zuni nama e kujt,

mu beja eme po m'vret,

e urata po m'ringjall'.

Mal thirrjesh,

per ditet dhe netet

mbi breg malli.

..vec ndjenja ur',

udhve qe k'puten

rrëz' greminash...

Du t'kcej mbi naten vigane

e ta za vesen e mengjesit

buz've tua.

Ah moj,

cmendunia eme e amel moj, 

kam'kryq, n'qylymin fluturues,

andrrash e përtej andrre m'ndjell

si flutur...si lazdrane qe je

po ti ndjek zikzaket 

livadhit, gonxhesh qeizu;

e si menje let që jam,

harroi moj harroi,

pasna a s'pasna krah'.

N'cdo mbramje

nga'i copë udh' po t'percjell

vades t'lotit tem.

Lem' kershnajave t'mia

pa droj...

Netve t'dimrit t'zi

brymnajen aq mir' i njoh;

t'ardhunat,

si ato të ikunat

do t'mahen men

e n'shpirt hulli te etune per shi

Po prehet peni i fjal's

tehut të shpatës s'art,

ah,dhe premtimi

i nji nate t'madhe

dro po k'putet...

Udh'mara koft me ty !

Dhe perëndesha jeme,

mbi farin e pritjes qoft'drite

kah un'peluhren n'vek tue en.

Keng'vaji

Zhgandrra ka nis

me m'ik ndër durë,

si pluhur andrre...

Dit'lumet,

n'lindje të tjetërkujt

e n'prarim temin.

..kurrë s'kan me dit

si i bahet vaktit t'ikun;

i knohet a i qahet ?!

N'syt e tu, 

t'mit, t'humbun 

po i ndjeku 

lugjeve të veshtrimeve tua.

Heshtja që flet

Nën ikje resh,

mëngjese t'murrme

derdhen mbi ne.

Ndjej',

më l'shon drujshem,

si nji embrion veze

pëlhurmjegullt mbështjell.

Ashtu siq erdha

n'tkalum,

në curg t'burimit,

m'ep valzës

let...

Përhiret muzgu.

Aty ku s'fundi syri i qiellit

shkrepte nji buzqeshje,

dridhet buza n'mall.

Ta shoh ballin hijerand

se si vranet heshtja

e shpirtit t'pa gojë.

-E kot' fjala;

pikllimi, art n'vete !

Natën,

krejt pafajshem,

levrin nji siluet e hajthme

varun në akrepa te ores.

Rand hec me kohën,

e zvarr,

si pritja

në qetsin e nji minuti.

Asnji piptim shpirti.

Rrebesh tiktaku vec,

cukit heshtjen e natës,

pa ty.

Asnji pipetim  shpirti.

Vec nata levrin siluten padurueshem;

at hijen teme që harron me hec 

me kohen e varun n'akrepa të ores.

Nata, krejt pafajshëm 

e shtrin terrin mbi qytet, 

asnji piptim shpirti

vec nji siluet levrin rand

e varun n'akrepa te ores 

zvarr hec me kohën, zvarr

si pritja, në qetsin e nji minuti.

Natën, 

krejt pafajshem,

levrin nji siluet 

e varun në akrepa te ores,

rand hec me kohën, 

zvarr, 

si pritja

në qetsin e nji minuti.

Asnji piptim shpirti.

rrebesh tiktaku 

 cukit heshtjen e natës

si malli 

pa ty.

rrebesh malli 

cukit plagën  

 rand

varun

Pritja..

në qetsin e nji minuti,

numron rrebeshet e gjata te dhimbjes 

heshtje e vdekt kjo nate e gjat, 

pa ty.